شطرنج با ماشین قیامت اثر حبیب احمدزاده

محمودرضا قاسمی

رمان شطرنج با ماشین قیامت یک اثر فلسفی اجتماعی درباره ‏ی سه روز از زندگی یک بسیجی هفده‌ساله در شهری است که توسط عراقی‌ها محاصره شده است. او دیده‌بان توپخانه است اما به‌رغم میل باطنی‌اش مسؤولیت وانت غذا به او محول می‌شود و او باید علاوه بر غذارسانی به رزمندگان، به سه نفر از آدم‌های عجیب و غریبی که شهر را ترک نکرده‌اند هم غذا بدهد. عراقی‌ها به سیستم رادار پیشرفته‏ ی عربی مجهز شده‌اند و او به دنبال آن می‌گردد. این سیستم رادار همان ماشین قیامتی است که نویسنده برای یافتن آن با استناد به سه قسمت از کتاب مقدس قرآن، انجیل و تورات، فلسفه‏ ی آفرینش انسان و زندگی‌اش در آخرت را از دیدگاه یک بسیجی نوجوان، روسپی زمان شاه و مهندس بازنشسته‏ ی پالایشگاه آبادان که ترکیبی از گناه و بی‌گناهی، سادگی و مکاری و تقدس و کفر هستند، بازخوانی می‌کند. شطرنج با ماشین قیامت نگاه جدید و نوگرایانه به مقوله دفاع مقدس دارد و بیانگر این است که دفاع مقدس زمینه های رشد نسلی را به وجود آورده است.

تمام آنچه حبیب احمدزاده در این سیصد و اندی صفحه نوشته است، در سه روز اتفاق می‏افتد. محاصره‏ای سخت و مبارزه‏ای نفس‏گیر با ماشین قیامت. این کتاب توسط پال اسیراکمن، استاد زبان فارسی دانشگاه راتگرز آمریکا، به زبان انگلیسی ترجمه شده است. از این رمان در کتاب سال دفاع مقدس (1385) تقدیر شده و برنده جایزه ادبی اصفهان (1385) و نامزد کتاب سال انجمن نویسندگان و منتقدان مطبوعات کشور، قلم زرین و کتاب سال جمهوری اسلامی در سال 1385 شده است.